Verslaafd aan boeken…

Slechts 1 Vlaamse tienjarige op 4 leest graag. Dat bleek deze week uit de internationale Progress in International Reading Literacy Study (PIRLS). Vlaamse tienjarigen gaan op zo goed als alle (lees)vlakken achteruit en scoren nog een 32ste plaats. In 2006 waren onze Vlaamse lezers nog 8^ste. Internationaal maakten onze kinderen de scherpste achteruitgang.

Een pijnlijke zaak, vooral voor de kinderen zelf. Ik heb zelf nooit anders geweten dan dat ik las. Altijd. Overal. Verdiept in een goed boek had er een bom naast me kunnen ontploffen, ik zou het niet gemerkt hebben. Al de uren dat ik opging in een prachtig verhaal, ging de wereld aan me voorbij. En toch ook weer niet. Lezen heeft in al die jaren zo ontzettend veel voor me betekend, zo veel deuren voor me geopend. Ik vind het zo ongelooflijk jammer dat slechts 1 op de 4 kinderen dat met me deelt.

Lezen is voor mij een toegangsticket tot een andere wereld en andere tijden. Of het nu om “Sense and Sensibility” gaat, “The Hunger Games”, “Les Liaisons Dangereuses”, “Kruistocht in Spijkerbroek” en ga zo maar verder. Ik las over helden in vroegere tijden, gewone mensen in oorlogstijden of pittige dames in toekomstige tijden en ik deed dat met plezier.

Lezen is een manier om weg te dromen, om de werkelijkheid even buiten te sluiten. Om een paar uur enkel “in een verhaal te zitten”. Het is de mooiste manier om aan je dag te beginnen. Het maakt een treinrit korter: je stapt in, gaat zitten, slaat een boek open en voor je het weet, sta je op je bestemming. Veel te vroeg uiteraard en dan wil je per sé nog even je hoofdstuk uitlezen.

Lezen is een kennismaking met gedachten die ik anders nooit zou gekend hebben. Het zijn niet altijd “mooie, fijne, romantische boeken”. Soms lees je dingen die je eigenlijk nooit had willen lezen. Dan huiver je bij getuigenissen over de wreedheid van “gewone” mensen in de oorlog. Dan lees je over het geweld tegen en verkrachtingen van de inheemse bevolking en ben je daar dagenlang niet goed van.

Lezen geeft inkijk in levenswijzen die ver van me afliggen. Of het nu gaat om de huishoudhulpen in “The Help” of de soldaten in de Groote Oorlog in “Au Revoir Là-Haut”, of het leven van bevoorrechte Russen onder Stalin in “Sashenka”, of de beperkingen van een vrouwenleven in de vorige eeuwen (“Wuthering Heights”), het laat je telkens opnieuw beseffen hoe bevoorrecht we wel zijn. Hoeveel geluk we hier soms hebben. Het leert je empathie op te brengen voor anderen.

Soms kan ik ook gewoon genieten van prachtige taal, van mooie zinsconstructies, van het verwoorden van gevoelens en gedachten op wijzen dat ik het niet kan. Nooit mooiere liefdesverklaringen gelezen dan in “Les Liaisons Dangereuses”. In datzelfde boek trouwens ook de meest bittere verwijten tussen ex-minnaars gelezen, maar in zo’n schone taal. Soms spat de humor uit de woorden of borrelt de pijn zo naar boven. Prachtig hoe dat in zinnen gegoten wordt.

Er waren momenten dat boeken ook troost boden. Als het leven zwaar is of even niet loopt zoals je dat zou willen. Als je even vast zit, niet goed weet welke kant je uit wil, dan kan het fijn zijn om even weg te duiken. Om “raad” en “troost” te vinden in een mooi verhaal. Om jezelf en je problemen te relativeren.

En soms wil ik gewoon even ontspannen. Even niet nadenken. En dan doet het er zelfs niet toe als ik het einde op voorhand lees (het loopt toch goed af), maar dan ben ik gewoon even van de wereld. Even de pauzeknop induwen, even genieten.

(www.pinterest.com)

Ik vind het zo’n ongelooflijk gemis voor die 3 op 4 Vlaamse kinderen die dat niet ervaren. Boeken zijn en blijven een wezenlijk onderdeel van mijn lezen. En ja hoor, wij hebben de leesmicrobe ook doorgegeven aan onze kinderen. Wat ik misschien wel als ons grootste geschenk voor hen beschouw. Want boeken zijn en blijven het hele leven in een notendop: soms mooi, soms triest, soms grappig en af en toe pijnlijk, cynisch, bitter of woedend. Ontspannend, een slag in je gezicht of net een troost. De hele wereld samengevat in die paar honderd bladzijden. Ik zou niet zonder kunnen.

Het boekwalhalla in Antwerpen

Ze is weer geopend, de boekenbeurs in Antwerpen. Eén van de weinige keren in een jaar dat ik me nog écht als een kind in een speelgoedwinkel voel. Zoveel zalen, zoveel standen, zoveel stapels, zoveel boeken. Het is een zalig gevoel om te mogen grasduinen in de nieuwigheden, om mooie boeken in je handen te voelen, om de geur van het papier en “nieuw” te kunnen opsnuiven.

Een boek belooft avonturen, een ontsnapping uit de werkelijkheid, een duik in een andere wereld voor een paar uur. Je gaat de confrontatie aan met ons historische verleden, geromantiseerd of niet. Je maakt een sprong naar een betere of net keiharde toekomst of duikt een science fiction-fantasy-wereld in. Je droomt weg bij een prachtig liefdesverhaal, meestal gesitueerd in een romantisch Engels kasteel (het mag er gerust spoken) of op het Italiaanse platteland. Onder een stralende zon uiteraard, of in een grijze, druilerige setting.

(www.someecards.com)

Je leest zinnen die je aangrijpen omwille van de mooie formuleringen. Je leest boeken die je wekenlang achtervolgen, omdat ze de bittere realiteit, dat pijnlijke verdriet of die pure armoede zo treffend wisten neer te zetten. Je laat je ontroeren, je wordt kwaad, je huilt tranen met tuiten, je lacht en geniet van de magische wereld die een taalvirtuoos voor jou weet te scheppen. Soms zit een boek zo dicht op je huid dat je er ongemakkelijk van wordt. Soms staat een boek mijlenver van je af, maar laat het je desondanks niet los en blijf je maar herkauwen en overpeinzen.

Of je vindt een prachtig kookboek en neemt je opnieuw voor om het ditmaal ook écht vaak te gebruiken, om die (gezondere) levenswijze je nu ook daadwerkelijk eigen te maken. Je leest met volle moed, je probeert één receptje uit dat meestal toch niet helemaal in de smaak valt bij je huisgenoten en bergt het boek dan toch maar op in de boekenkast, waar het nog jaren stof staat te vangen. (Tenzij het een boek over chocolade is. Niet dat je daar per sé meer recepten uit kookt, maar dat boek wordt regelmatig uit de kast gehaald om te watertanden bij alle fantastische recepten 😉.)

Ik was al een boekenwurm als kind. Naar de bibliotheek gaan, 5 boeken mogen kiezen uit die vele boekenrekken, terug thuis komen, je in de zetel installeren en de komende uren compleet van de wereld zijn. Soms tot grote frustratie van mijn omgeving, want ik hoorde of zag een paar uur niks van hetgeen er speelde: “Er had een bom naast je mogen ontploffen, je zou het nog niet gehoord hebben”. Voor zolang ik me kan herinneren, las ik. Er lag/ligt altijd wel ergens een boek waarin ik bezig was/ben. Een goed boek moest ook uit: ik moest en zou weten hoe het zou eindigen. En dus las ik wel eens tot een kot in de nacht, tot ik de laatste bladzijde kon omdraaien en met een gerust hart verder kon gaan dromen van de leeswereld waar ik even in meegespeeld had.

Dat alles beleef ik elke keer opnieuw als ik op de boekenbeurs sta: de belofte van avonturen, van prachtige verhalen, van “even van de wereld zijn”. Al die mooie, nieuwe boeken, klaar om gelezen te worden. Alleen al het boek vast mogen nemen en er even aan ruiken… Het enige probleem: je kan ze niet allemaal meenemen, je moet keuzes maken. Zucht.

(Of je kan de overige boeken natuurlijk ook fotograferen en op je kerst- en verjaardagslijstje zetten, dat is in deze periode ook een mogelijkheid natuurlijk 😉.)

Studeerdromen of nachtmerries…

Ik ben intussen al twintig jaar afgestudeerd en toch heb ik zo’n paar keer per jaar “studeerdromen”. Dan beleef ik in mijn dromen zeer levendig een aantal situaties opnieuw uit de periode dat ik moest blokken en examens afleggen. En uiteraard zijn het nooit de ideale situaties die ik opnieuw beleef, maar wel de alles-loopt-mis-examens.

Een kleine kanttekening: ik was eigenlijk best een goede student, als je puur het resultaat bekijkt. Ik heb altijd eerste zit gehaald, enkel mijn thesis leverde een extra jaar op. Maar ik was – ook toen al – niet het best georganiseerde type. En ik had het talent om veel leerstof te verwerken/te blokken in korte tijd. Jammer genoeg ga je daar héél erg op vertrouwen én voel je dus niet de noodzaak om op voorhand goed georganiseerd te studeren. Je kan je dus ook best wel eens misrekenen. Tijdens elke examenreeks was er wel minstens één “kleine” misrekening die me bijzonder veel stress opleverde. En dat zijn uiteraard de situaties die ik nu, jaren later, in mijn dromen telkens herbeleef.

Op voorhand mocht ik dan misschien niet zo’n planner zijn, tijdens het studeren zelf verliep alles strak getimed. Dan wist ik perfect hoeveel bladzijden ik per uur diende te studeren en dan rekende ik uit hoeveel uur ik nodig had om er te komen. Meteen wist ik dan ook hoeveel tijd ik nog had om te slapen. De “nacht doordoen”, probeerde ik echt niet te doen. Ook toen was ik me er al van bewust dat er tijdens je slaap iets gebeurt waardoor je hetgeen je net gestudeerd hebt, dieper verwerkt. Bovendien was ik geen nachtbraker, wel een ochtendmens (ik ken er een heel aantal die nu eens goed gaan lachen) in het studeren. Rond een uur of 11 ging ik dus slapen, om dan soms rond een uur of 3 weer op te staan en de rest van de cursus verder te studeren.

Maar soms verliep het studeren toch wat trager dan voorzien. Dan kreeg ik mijn geplande aantal pagina’s er niet door en moest ik dus gaan beknibbelen op mijn geplande slaaptijd. Er zijn wel een aantal examens geweest (Algemene Taalkunde, bijvoorbeeld. Niet mijn favoriete vak, trouwens) waarbij ik maar twee uurtjes overhield om te slapen. En dan raak je natuurlijk niet meteen in slaap en dan word je verschrikkelijk nerveus en slaap je niet, of amper een uurtje.

(www.loesje.nl)

Het was geen fantastisch examen. Ik had wel alles gestudeerd, maar op het examen zelf was het één warboel in mijn hoofd. Bovendien was het dan nog eens een multiple choice-examen, wat sowieso al verwarrender was. Het bleek achteraf een 8 op 20 te zijn, maar aangezien ik maar één buis had, werd ik gedelibereerd. En toch is dit het vak dat mij het meest achtervolgt in mijn dromen. Telkens opnieuw voel ik de gejaagdheid van toen. Ik weet nog dat ik na een halfuur proberen in te slapen terug uit mijn bed gekomen ben om op de gang van de peda waar ik toen zat wandelingetjes te maken in een poging om te kalmeren. Als ik dit nu herbeleef in mijn dromen, word ik telkens opnieuw wakker met een bonkend hart van de spanning. Dan duurt het telkens een paar seconden vooraleer ik besef dat ik écht geen examen hoef te gaan doen, vooraleer mijn hart terug kalmeert…

De andere situaties komen iets minder vaak voor, maar hebben allemaal dezelfde uitkomst. Ik word wakker met een gevoel van desoriëntering en het duurt telkens even vooraleer ik besef dat ik geen examen moet gaan afleggen. Wat loopt er in mijn dromen nog mis? Ik heb het verkeerde vak gestudeerd, ik krijg een complete black-out, ik ben mijn boeken thuis vergeten en verlies dus ongelooflijk veel tijd met die op te gaan halen (dat was vannacht). Heb ik alles zelf meegemaakt? Niet echt, soms verbind ik in mijn dromen dingen die eigenlijk los staan van elkaar. Zo durfde ik in de periode dat ik naar Leuven moest inderdaad héél vaak zaken thuis vergeten, maar mijn cursussen waren daar nooit bij. Maar de keren dat ik zonder mijn handtas, mijn portefeuille of zonder geld in Leuven stond zijn dan weer niet op één hand te tellen.

Een keer heb ik echt een black-out gehad. Dan kreeg ik een vraag op het examen ethiek in tweede kan en wist ik precies waar het antwoord in mijn cursus stond, ik kon zelfs aangeven in welke kleur ik het titeltje gekleurd had, maar wat er precies onder de roze titel stond, daar kon ik jammer genoeg niet meer opkomen.

Studeren voor het verkeerde examen of een examen compleet “vergeten” is me gelukkig nooit zelf overkomen, maar twee vrienden uit onze vriendenkring hebben ooit ’s namiddags bij een prof gestaan terwijl ze daar eigenlijk in de voormiddag examen hadden moeten afleggen. Gelukkig was er begrip en hebben ze het examen later in de reeks opnieuw mogen afleggen.

Ik heb nochtans heel goede herinneringen aan mijn Leuvense periode: ik heb er de echtgenoot leren kennen, ik ben er mezelf meer dan eens tegengekomen en de periode heeft me – meer dan welke andere periode in mijn leven – heel erg gevormd. We keren graag terug naar Leuven voor een avondje uit, voor een trip down Memory Lane, maar heel vaak wordt zo’n avondje uit gevolgd door een nacht vol onrustige studiedromen. Het zal trouwens iets erfelijks zijn, want ook mijn vader heeft – bijna 50 jaar na de feiten – nog wel eens dergelijke dromen. En hij was wel de ideale student…

Maar ik was deze morgen bij het ontwaken vooral ongelooflijk opgelucht dat het nog altijd weekend was en dat ik niet aan Algemene Didactiek (sic) moest beginnen studeren!

Temptation Island: de ultieme verleiding?

Nooit gedacht dat ik een blog zou wijden aan dit programma. Het is niet echt mijn favoriete tv-programma, om het zacht uit te drukken. Maar je kan niet ontkennen dat er alweer een hype rond hangt en laat de tieners in huis daar nu net gevoelig voor zijn. Of ze het mochten opnemen? Tja, dat het niet bepaald een stichtend programma zou zijn, dat was vrij voorspelbaar. Bovendien zijn alle beelden tegenwoordig toch op internet te vinden, dus dacht ik dat we maar beter samen konden kijken. Om de discussie aan te gaan en de Temptation-realiteit hier en daar een beetje bij te kleuren.

De eerste twee afleveringen keken we met ons drietjes. De mama was stiekem vooral gerustgesteld toen de dochters op het juiste moment bezwaar aantekenden. Dat het toch wel héél snel gaat. Dat in de fout gaan na amper 2 dagen in een gelukkige relatie misschien toch geen normaal gedrag is. Maar dat het programma dan ook geen “normale omgeving” is. Dat drank misschien wel rare dingen doet met een mens, maar dat te veel drinken geen excuus is om dan maar in de fout te gaan. Enzovoort. We praten erover en af en toe laat ik hen even nadenken. Zo kan zelfs Temptation Island een goede aanleiding vormen om hen te leren dat het leven niet altijd zwartwit hoeft te zijn, maar dat er nog vele tinten grijs tussen liggen…

Maar toen ging Marvin op het eiland nog een stapje verder. Wij besloten dan ook dat onze jongste toch écht nog te veel kind is voor dergelijke beelden. Maar zij maalde er niet om. Ze volgt nog wel mee en informeert wel naar wat er precies gebeurde, maar hoeft dat (gelukkig) niet meteen met eigen ogen te zien. De oudste keek met haar 14 jaar wel, samen met de mama. Zij stelde zich achteraf vooral veel vragen. Of alle mannen nu echt bedriegers zijn? En of zij dan naïef is?

En dan probeer je nog maar eens uit te leggen dat zo’n programma niet de realiteit is, verre van. Dat er daar op dat eiland alles aan gedaan wordt om toch maar dit soort beelden te kunnen tonen. Dat het dan misschien wel een beetje (veel?) uitgelokt is, maar dat het toch écht wel gebeurd is en dat dit ook wel in het dagelijkse leven voorkomt. Dat je gerust in de liefde mag geloven, maar dat je ook niet blind mag zijn.

Want liefde is nu eenmaal geen Disney-sprookje van “ze leefden nog lang en gelukkig”. Er is niks mooiers dan je leven te delen met iemand die je begrijpt, steunt, aanvult en vertrouwen geeft. Toch is een relatie (zelfs met de beste bedoelingen) soms ook hard werken, ruzie maken, op elkaar zagen, sleur en alledaagsheid. Maar een “Temptation Island” is het voor mij nu ook weer niet. In het dagelijks leven gebeurt het niet zo vaak dat ze je volgieten met drank om dan vrouwen of mannen op je af te sturen die er alles voor over hebben om je binnen te doen. “Verleiden” noemen ze dat daar. Dat woordje heeft voor mij toch wel een hele andere betekenis ;-).

Als volwassene kan je dat allemaal best relativeren. Maar onze tieners, in volle puberteit en onzekerheid, met vallen en opstaan op weg naar volwassenheid, heen en weer slingerend tussen Disney en de grauwe realiteit, die vatten het niet altijd. Zij denken daarover na en weten niet meer goed wat ze moeten geloven. Als mama vraag ik me dan af of ik hen niet beter nog even in de waan gelaten had. Of ik het Disney-sprookje nog even intact had moeten houden. Maar tegelijkertijd weet je dat het nu eenmaal geen rozengeur en maneschijn is en wil je hen net weerbaar maken. Wil ik ervoor zorgen dat ze opgewassen zijn tegen teleurstellingen, tegen pijn, tegen verdriet. Wil ik dat ze leren dat je zelfs dat overleeft en dat je er sterker van wordt: “What doesn’t kill you, makes you stronger.”

En dan blijkt opvoeden eens te meer zoeken en tasten en het zeker niet altijd even goed weten. Een beetje aanmodderen, met de beste bedoelingen, maar zonder te weten waar het je zal brengen. En dan kan je alleen maar hopen dat ze hier en daar wat oppikken. Dat ze sterk genoeg zullen zijn op de momenten dat dat van hen gevraagd wordt. Stiekem hoop ik wel dat ze toch een beetje naïef blijven, vol dromen en romantiek. (Net als de mama ;-)!) En dus zullen we dit weekend misschien nog eens met ons allen naar een Disney-film kijken, als tegengewicht tegen al het Temptation-cynisme… Al bleken onze dames het dan weer een beter idee te vinden om de Twilight-saga nog eens boven te halen, “als je dan toch moderne romantiek wil, mama”. Zucht.

Droom! #boostyourpositivity

Lilith van Tales from the crib heeft een nieuwe blogchallenge gelanceerd, samen met Activia en Oon. Deze week draait rond “inner and self”. De belangrijkste uitdaging is een brief schrijven aan je zestienjarige zelf. Daar zal ik me later deze week aan wagen. De zoektocht naar de foto’s van mijn zestienjarige zelf was alvast de moeite 😉

Vandaag was het de bedoeling om je lievelingsspreuk te delen. Ik heb er twee, maar uiteindelijk komt het twee keer op hetzelfde neer: droom! Van een kind met veel fantasie ben ik opgegroeid tot een volwassene met evenveel fantasie. Met idealen, met de wil om zelfs op veertigjarige leeftijd “een verschil te maken”. Voor mezelf, voor mijn lief, voor onze kinderen, voor de samenleving.

Ik ben nooit gestopt te dromen. Wegdromen in een zalig boek, dagdromen of dromen van een betere wereld… Soms even vluchten uit de werkelijkheid, soms zoeken naar manieren en plannen om diezelfde werkelijkheid beter te maken… Dat wens ik jullie ook allemaal toe: droom én blijf dromen. Ik zou mezelf zo “arm” voelen zonder…