Maatschappelijke keuzes…

Soms zijn er zo van die dagen dat je je weer opjaagt in bepaalde stellingnames. Een paar dagen geleden zorgde Open VLD-voorzitster Gwendolyn Rutten opnieuw voor een geweldig ballonnetje. (Niet voor het eerst overigens.) Ze wil de huisvrouwen “emanciperen” door het huwelijksquotiënt in vraag te stellen. Er bestaat immers – en dat blijkt ook effectief uit onderzoek, zoals dat van de OESO – een verband tussen het opleidingsniveau van de moeder en dat van haar kinderen.

Maar er zitten een aantal denkfouten in de redenering van Gwendolyn Rutten. Vooreerst ben ik het niet eens met haar oplossing, namelijk mensen financieel straffen om hen te dwingen aan het werk te gaan. Een tweede denkfout is bijvoorbeeld de veralgemening over het opleidingsniveau van de thuisblijfmama. Niet alle huisvrouwen zijn laag opgeleid of hebben nood aan “emancipatie”. Voor een aantal hoogopgeleide vrouwen is thuisblijven een bewuste keuze, vaak om de balans van het hele gezin wat meer in evenwicht te brengen. Zij zullen de financiële “emancipatie” van Open VLD allicht slechts gering voelen en zullen toch achter hun keuze blijven staan. Maar voor de vele laagopgeleide thuisblijfmama’s is dit wel een bittere pil: niet alleen wordt hun bijdrage aan hun gezin alweer niet “economisch nuttig” gewaardeerd, maar zij hebben de financiële tegemoetkoming vaak wel nodig.

Vanmorgen op stubru.be werd dan de campagne “Mama blijft aan boord” gelanceerd. Dat ging gepaard met een aantal getuigenissen van prille mama’s en een papa die de komst van hun kindje met hun ontslag moesten bekopen. Ook al kan/mag dat wettelijk niet, toch gebeurt het nog te vaak dat een dergelijke blijde privé-gebeurtenis zware professionele gevolgen heeft. En dan zit je in de auto te luisteren en je leeft mee. Tot een andere luisteraar inbelt en zegt dat elk verhaal twee kanten heeft en dat je “als kleine ondernemer op zo’n mensen écht niet kan rekenen, aangezien die om de haverklap afwezig zijn”. En dan zit je in de auto onderweg naar je werk en dan zucht je eens diep. Echt? In 2017? Wat wil de maatschappij nu eigenlijk? Moeten alle huisvrouwen geëmancipeerd worden en aan het werk? Maar gaan ze dan wel een job vinden want “op zo’n mensen kan je niet rekenen, aangezien die om de haverklap afwezig zijn”?

Meteen denk je terug aan de discussie van afgelopen zomer met de Noorse vrienden. Waar zij stomverbaasd was dat wij al na 3 maanden terug aan de slag moesten, terwijl zij een jaar mocht thuisblijven bij haar pasgeborene. “Maar hoe doe je dat dan? En met de borstvoeding? En als de kindjes ziek zijn?” Je doet het gewoon, met veel pijn in het hart, ook als je kindje ziek is. En je improviseert, je trommelt hulptroepen op (als je het geluk hebt die te kunnen inroepen) en je slaat je erdoor. Je vertelt hoe moeilijk het soms is als jonge vrouw om te solliciteren (“Heeft u een kinderwens of plannen in die richting?”), of om hogerop te klimmen als je ook nog kinderen wil (“En hoe denk je deze uitdagende job te combineren met je gezin?”) en krijgt dan van je hoogopgeleide Noorse manager-vriendin te horen: “We aren’t even allowed to think that way.”

En dus denk ik – als ik in de krant alweer dat nieuwe ballonnetje van Gwendolyn Rutten lees – zorg er misschien eerst voor dat de (vaak onuitgesproken) discriminatie van vrouwen op de arbeidsmarkt verdwijnt. Geef vrouwen én mannen meer mogelijkheden om hun carrière met hun gezin te verzoenen en straf hen niet voor hun keuze voor kinderen en voor hun gezin. Kijk nu eindelijk eens serieus naar dat Scandinavische voorbeeld (niet enkel als het in jullie kraam past) en doe er wat aan. Misschien dat meer vrouwen vrijwillig de arbeidsmarkt opkomen als ze hun gezin beter met hun werk kunnen combineren. Breid het ouderschapsverlof uit, voor mama’s en papa’s, stem school en werk beter op elkaar af. Misschien is die werkweek van 30 uur waar onder andere Femma voor pleit wel een mooi compromis?

Onbetaalbaar? Dat hangt vooral af van de keuzes die je maakt als maatschappij. Waar hechten we belang aan en waar willen we in investeren? En ja, dan gaat mijn voorkeur uit naar meer levenskwaliteit, meer solidariteit en beter onderwijs voor onze kinderen. En niet naar alweer een besparing op de kap van de zwaksten in onze maatschappij.

Advertentie

Ik wil mijn stem laten horen

Een van de nieuwsfeiten van de afgelopen week: 1 op 3 vrouwen voelt zich gediscrimineerd op het werk. En dat betekent: minder loon, minder promotie en problemen door zwangerschap. Ik kan niet ontkennen dat dit verhaal bekend klinkt, al hebben mijn zwangerschappen volgens mij geen invloed gehad op mijn professionele loopbaan. Dat ik ervoor koos om 4/5 te gaan werken, om de combinatie werk-gezin leefbaar te houden, dat heeft wel een invloed gehad. Een dag afwezigheid per week maakt je immers minder zichtbaar: je wordt makkelijker over het hoofd gezien.

Toch mag ik van geluk spreken, om verschillende redenen. Toen ik volop in de kinderratrace zat, kon en mocht ik een stapje terugzetten en een dagje voor de kinderen reserveren. Bovendien maakte mijn toenmalige werkgever er geen punt van dat ik een dag met zieke kindjes met thuiswerk begon tot er versterking arriveerde en ik alsnog – met een paar uur vertraging – naar mijn werk kon vertrekken. En daar ben ik nog altijd heel dankbaar voor.

Maar vele vriendinnen hadden dat geluk niet. Zo vroeg eentje om een halftijdse job, maar dat werd haar geweigerd. Het was naar verluidt onverenigbaar met haar job. En dus had ze geen andere keuze dan op zoek te gaan naar ander werk. Een goede vriendin nam ontslag toen bleek dat haar volledige loon opging aan de kinderopvang en de verplaatsingsonkosten. Toen ze thuis de rekening maakten, bleken ze meer over te houden als ze niet langer zou gaan werken. Bovendien bespaarden ze hun kinderen zo dagelijks opvang van 7 uur ’s morgens tot 18 uur ’s avonds. Ook zij had gevraagd om 4/5 te mogen werken, maar aangezien zij een managementfunctie invulde, werd haar dat geweigerd.

Talrijk zijn de mama’s die hun kinderen ’s morgens snel voor het werk alsnog een Perdolan geven zodat ze hun kindje toch in de opvang kunnen afzetten en kunnen gaan werken. Dan kunnen ze doen alsof het kindje pas in de opvang ziek is geworden. Bang omdat ze geen verlof meer hebben om alweer een kinderziekte op te vangen, bang om hun job te verliezen.

Onze moeilijke jaren liggen intussen al 10 jaar achter ons. Ik had gehoopt op betere tijden, maar als ik alle verhalen hoor en lees, dan lijkt het wel alsof het de tegenovergestelde richting is uitgegaan. Intussen passeerde immers de crisis en nu moet je meer dan ooit je waarde bewijzen. Telkens opnieuw. Je moet een volwaardig VTE zijn, of je loopt de kans om geschrapt te worden en dat kan je in deze economisch barre tijden missen, zeker als je tegelijkertijd een (veel te duur) huis (ver)bouwt, je kleine kindjes een goede start wil geven, je sociaal leven wil onderhouden, eens op reis wil gaan.

Maar we willen gewoon teveel, klinkt het dan. Hebben we al die luxe van een groot huis, 2 auto’s, verschillende reizen per jaar wel nodig? Leggen we vooral onszelf niet te veel druk op? Ik vraag het me soms af. Ja, ik was ook perfectionistisch. Dat ik de lat zo ontzettend hoog legde in de opvoeding van mijn kinderen, in mijn huishouden en op mijn werk deed ik mezelf inderdaad aan. Je ging maar door, al waren er dagen dat je soms niet meer wist hoe je in godsnaam de dag overleefd had. En altijd dat schuldgevoel. Omdat je na een onderbroken nacht je job maar op automatische piloot gedaan had en tegelijkertijd ook omdat je er niet kon zijn voor je zieke kind. Altijd dat heen- en weer- slingeren tussen je gezin en je job.

Want begrijp me niet verkeerd: ik werk graag en ik heb altijd graag gewerkt. Ik heb mezelf nooit als een thuisblijfmama gezien (hoe graag ik mijn dochters ook zag), ik heb altijd genoten van een inhoudelijk uitdagende job.

Jammer genoeg leven we (nog altijd en misschien zelfs steeds meer) in een maatschappij waarin de waarde van je leven enkel gemeten wordt aan de hand van hetgeen je economisch presteert. En onder prestaties vallen duidelijk niet “een meesterwerk uit de literatuur lezen”, “jezelf intellectueel of creatief ontwikkelen”. En wat veel erger is, ook “voor je kinderen zorgen” of “je huishouden draaiende houden” wordt absoluut niet naar waarde geschat. Dat levert blijkbaar niet genoeg zichtbare ROI op. Of men wil het niet zien…

emancipatieTien jaar geleden dacht ik dat we in de goede richting aan het evolueren waren, maar daar ben ik van teruggekomen. En dus wil ik mijn stem laten horen. Omdat er teveel noodkreten zijn, omdat teveel jonge mama’s (en papa’s) niet meer weten van welk hout pijlen te maken. Maar mijn stem alleen zal het verschil misschien niet maken en dus ben ik vorige week lid geworden van Femma. Omdat de macht van het getal misschien wel kan spreken. Omdat één groot getal gevormd wordt door vele kleintjes… Omdat ik hun visie de moeite waard vind. Omdat ik het anders en beter wil voor mijn dochters…